De kunstenaar Servie Janssen laat zijn kunnen zien in de Commanderie van Sint Jan. Tot 6 april is in de kelder van de Commanderie van Sint Jan een tentoonstelling opgesteld gewijd aan werk uit de periode 1970 tot 1981. Servie Janssen is geboortig uit Eindhoven (1949). Ik vermeld dit omdat het toch wel rijkelijk vroeg is nu reeds een overzichtsexpositie te brengen.
Een eigen gezicht, een eigen stijl, een eigen benadering: het is onderaards, in de Commanderie van Sint Jan niet te vinden. Hans van der Grinten de actieve conservator moderne kunst, zegt erover, dat hedendaagse kunstenaars niet zo’n behoefte hebben zich te profileren. Als dit de volle waarheid is blijft het feit overeind dat de Commanderie van Sint Jan er zeer vroeg bij is om een kunstenaar met een retrospectief te eren. Je zou Servie een tekenaar moeten noemen doch dit geldt voor de meeste bladen slechts in hun primaire staat. Na die eerste opzet komen dezelfde bladen, soms jaren later, weer aan bod, en worden dan via allerhande materialen en diverse technieken veranderd. Soms is er zelfs een ‘derde druk’. Dat is trouwens een sterke indruk die je van dit werk meeneemt, geen voorstelling is ‘af’, er kan nog van alles mee gebeuren. Lang niet alle tekeningen, een wat vreemd woord voor bladen die in het laatste stadium en vooral de laatste jaren, met waterverf of gouache gedeeltelijk bewerkt zijn, dragen een onderwerp. Er leeft bij deze kunstenaar een groot tekenkunstig plezier, een drift ook om allerhande technieken in mixage uit te proberen, maar de bronnen van zijn inspiratie zijn moeilijk te ontdekken. Het heeft wel veel met zijn alledaagse wedervaren te maken.

Servie kreeg in 1975 een reisbeurs naar Canada, studeerde daarvoor o.a. in Krakau in Polen en voerde eind vorig jaar in New York enkele performances op. Die ervaringen zijn dan terug te vinden in, bijvoorbeeld, een patrijspoort van een schip. De naam van deze kunstenaar is overigens vooral gevestigd door performances en installaties. Daarnaast staan een aantal kunstenaarsboeken op rij tussen 1973 en nu uitgekomen. De keuze uit honderden tekeningen is door Hans van der Grinten gedaan en hij schreef ook een inleiding voor de gedrukte catalogus. Ook dat gedrukte woord zal u niet helpen als u op identificatie van Janssen en zijn kunst uit bent.

Peter Sliepenbroek, 7 maart 1981

Studio-punishment, to start with the capture of my freedom and me from society, of my budding conscience in view of the drawings, given this language in my excitement as complication at the practice and release of my drawing talent, from my artistry as I have been, have been underdeveloped and flourishing, in search of the word for imaging, knowledge to distinguish signs, this ABC as a precious possession, lost in its refined details because I have lost that already as the one and only starting line, and I am the last one who has got on through his restless hand drawing.

It brightens up in the drawing, yes, even the unknown commits itself and thus… Out of that indetermination the powerful blank flows around in itself with relentless imagination. As if my lightness exists and I climb up useful boughs as a relief and waving of some pencils and hands. In paradises it always falls down on weightless paper, there is no ground. That I draw and am imaging the silent invisibility of modern man, on a chair at table, on the look-out in enlightened dreams, shapes shining to the floor of dance on tides. Yes, like the present already past, the image neither white nor black. That I forgot the beginning as the end, the now is known, the potential discourse of my timely art of drawing, in this city at the river de Waal. And it is good, more windows give transmittability, a flow of discovered images, a flood of covering words.

That drawing just comes into existence by clear autonomy of the hand, after reflection precipitation of lines becomes visible in the humus of the paper, rests can be seen of it in actions, first trials, tracings by decisions and determinations of notions. My drawing is not calculative exploring, it is a generating self charging happening. It perfects the idiom of the art of drawing itself, as one of the areas where the ‘free hand’ can pose a self-evident power, without intervention of something else. It immediately reflects from firsthand what has come into existence. That is why I mirror myself in the sketched intentions, scribbles and wandering lines, in careless strokes, compulsory re-writing or studious inscriptions. The dictation of the image I may tempt, disturb and correct. I can have the stages of building up parasitize and lie dormant in their fragmented condition.
In those spiritual landscapes I must sometimes have hazes and sfumatoes perform to repel, calm something. At last I want -when courage has mustered me- to disturb the personal signature; purify from lumber or needless sentiments. My drawings are documents in this cooled accumulating process. What can be considered as the expressed is not the represented. In that only the ‘capacity of hand’ grooved in search of own virtuosity. For the representabe is the given signification of the imaginary, in the drawn image, this is done by the spectator, who is the signifier and draws himself.
A spectator introduces his own cosmology and compels this as being a signifier in the drawing. Thus positiveness only appears to be victory of the drawer and the signifier.

And it is good, here I scratch out the drawing, up to the desperate curves of speechlessness, there I put my hand in some Prussian darkness. Through signifying the stars there have a name. Do I think here the drawn as such up to the perception of thoughtlessness, and also as the last stage of decisive but necessary signification? In a wide range that contains many if not all things, a beautiful gamma opens the eyes, all looks come through the transport of our disappointment-blood, in trembling hands surely somewhere on paper.

In this way I draw the common remarkable and I have been enwrapped by an oeuvre of the most natural images. In each separate datum this drawing is and I just need to wait for the help of some words to solve a condition of finite, my being without an image, at least for a while.

Im Kaiser Wilhelm Museum der Stadt Krefeld wurde nach mehreren Jahren  erstmals wieder der Versuch unternommen, von den bislang üblichen Einzelausstellungen abzuweichen und statt dessen die Arbeiten mehrerer Künstler gemeinsam in einer Ausstellung auf zu zeigen.

In dieser Ausstellung sind ‘nur’ neun Künstler vertreten. Das sagt gleichzeitig, das kein repräsentativer Querschnitt erwartet werden kann. Eins kam zum anderen. Von einigen interessanten Arbeiten ausgehend wuchs die Ausstellung um andere Blätter von anderen Künstlern. Sie sind zwischen 30 und etwa 45 Jahre alt. Dieses gemeinsame Klima zu beschreiben fällt schwerer.
Auch hier wieder versuchsweise eine negative Ausgrenzung: Sowohl streng realistische wie traditionell konstruktivistische Arbeiten fehlen. Äußerlich kann man dies an der meist deutliche vorgetragenen Handschrift des einzelne Künstlers sehen.
Es wird gesucht, man experimentiert und man tut dies durchaus im Bewusstsein um die Lösungen der Vergangenheit. Die Zeichnung ist hierfür ein offenes Feld.

Die hier vorgestellten Künstler Jo van Dreumel, Ferenc Gögös, Servie Janssen, Jan Kalff, Horst Lerche, Jürgen Paatz, Ingo Ronkholtz, Jurgen Vogdt, Manfred Vogel  beschäftigen sich unterschiedlich mit Malerei, Skulptur, Performance.

Die hier gezeigten Zeichnungen sind allerdings weitgehend unabhängig davon entstanden, denn die Künstler haben sich ganz bewusst eingelassen ganz spontan ihre Vorstellungen in Linie und Farbe festzuhalten.
Wo es darum geht, die Dinge neu zu sehen und zu begreifen, ist die Zeichnung von unübersehbarer Bedeutung. Wohl auch deshalb ist der heutigen Situation vieler Künstler besonders angemessen. So gesehen steht denn auch nicht die Frage, was im weiteren aus diesen Blättern entstehen könnte, im Vordergrund, als vielmehr die Frage nach dem Naheliegenden, nämlich was hier vor Augen geführt wird.

Julian Heynen, März 1982

In der sich auffächernden, kaum mehr durch beherrschende Strömungen kanalisierten gegenwärtigen Kunstszene gewinnt neben und zum Teil mit der Malerei die Zeichenkunst der jungen Generation Terrain. Der Charakter der Zeichnung als Fundament der bildnerischen Formulierung erfährt insofern eine Modifikation, als ihr stilbildender handschriftlicher Duktus, der das zeichnerische Werk gemeinhin strukturiert und zusammenhält, an vielen Stellen unbefangen durchbrochen und aufgelöst wird.

Ob dies allein jugendlicher Frische und Unvoreingenommenheit zuzuschreiben ist, bleibt abzuwarten. Gewiss ist, dass die gemeinhin unterschwellige Sorge um die Homogenität des Werkes den Jungen wenig  Kopfzerbrechen bereitet. Sie hantieren unbefangen mit den bildnerischen Mitteln, wobei  ihnen freilich der Umstand hilft, das die vorhergehende Generation vor allem die Möglichkeiten zeichnerischer Formulierungen, innerhalb der Geschlossenheit des Persönlichen, bis zum Äußersten erweitert hat.
Jugendliche Spontanität geht vielfach einher mit Beträchtlicher Produktivität. So verwundert es nicht, in machen Ateliers voluminösen Stapeln von offenen zeichnerischen Resultaten zu begegnen, deren nervige Unmittelbarkeit so sehr weit entfernt ist von bedachtsam entwickelnder Systematik und geordneter Akkumulation.

Bei Servatius Janssen sind Zeichnungen vielfach Exerzierfelder der Metamorphose, indem er die meisten seiner Blätter in Laufe von Jahren immer wieder vornimmt, um sie durch Überarbeitungen zu verändern oder anzureichern. Auf diese Weise wird das Feld der Reflexion, das zu Beginn als Spiegel seiner Aktionen, Erlebnisse und Pläne intakt war, fortwährend verdunkelt und durchsiebt.

Insofern ist Janssen getragen von der zeichnerische Sprache der jungen Generation, die sich von der Homogenität einer persönlichen Handschrift gelöst hat.

 
Hans van der Grinten, Kranenburg, August 1981

De veelzijdigheid van de kunstenaar (in de loop der jaren kwam hij naar voren als schilder, performancekunstenaar, organisator van tentoonstellingen), laat zich nog enigszins onder één noemer brengen dankzij een constante tekeningenproductie. Een immense stapel tekeningen uit de laatste 10 jaar werd recent doorgewerkt, ten behoeve van een publicatie (in samenwerking met H.C. Boekraad) die uiteindelijk op een lange baan moest worden geschoven.

Maar de ordening die bij het napluizen van de tekenactiviteiten werd aangebracht, was in elk geval een bruikbaar uitgangspunt voor een tentoonstelling. Een veertigtal tekeningen ondergebracht in zes rubrieken, hangt nu te kijk in kunstenaarsruimte Virtu IBK, Pijkestraat 4 in Nijmegen.

De aangebrachte ordening moet opgevat worden als een reflectie achteraf op wat verder in alle spontaniteit op papier gezet werd. De behoefte om alles in een systeem onder te brengen geldt als een nieuwe creatieve daad ten opzichte van het eigen handelen. De tekeningen zijn op dit moment niet langer doel op zichzelf, maar een aanleiding. Wie met Servie Janssen in een gesprek gewikkeld raakt, kan zich wellicht gekweld voelen door diens drang tot systematiseren. Het is een kunstbeschouwing die in het eigen verhaal telt.

De aangebrachte opzet weerhoud je er in eerste instantie van, wat je ziet ook afzonderlijk te waarderen. Maar evengoed: wat zich aandient aan kwaliteit is telkens verbluffend. Het tekenwerk  
raakt je door de zorgvuldige afweging van de gepresenteerde beelden. Er is sprake van een voortdurende evenwichtig beeld. Elke tekening draagt iets van een volmaakte harmonie in zich. Maar verrassend is tegelijkertijd, hoe die harmonie zich in het totaal van de presentatie opdringt.

De presentatie binnen zes groepen heeft het voordeel dat er een ordening naar tijd is aangebracht. Wie van daaruit het geëxposeerde geheel overziet, bemerkt dat er sprake is van een overgang van het tekenachtige naar het schilderachtige aspect. Heel recent evenwel is er weer sprake van een ombuiging naar de tekenkunst zelf.

K. Tuitjer, 21 9 1985